Báo cáo ESG: Hướng dẫn toàn diện từ A-Z cho Doanh nghiệp Việt Nam

Trong bối cảnh toàn cầu ngày càng chú trọng đến sự phát triển bền vững, các tiêu chuẩn về Môi trường, Xã hội và Quản trị (ESG) đang trở thành yếu tố cốt lõi, định hình chiến lược và uy tín của các doanh nghiệp. Bài viết này sẽ cung cấp một hướng dẫn chi tiết, dễ hiểu về báo cáo ESG, giúp doanh nghiệp Việt Nam có cái nhìn đầy đủ và thực hiện hiệu quả các yêu cầu này.

Báo cáo ESG là gì? (What is ESG Reporting?)

Báo cáo ESG là một tài liệu cung cấp thông tin chi tiết về hoạt động, hiệu quả và cam kết của một doanh nghiệp đối với ba yếu tố chính:

• Môi trường (Environmental – E): Bao gồm các tác động của doanh nghiệp đến môi trường tự nhiên, chẳng hạn như lượng khí thải carbon, quản lý chất thải, sử dụng năng lượng, tài nguyên nước, đa dạng sinh học và các vấn đề ô nhiễm.
• Xã hội (Social – S): Liên quan đến cách doanh nghiệp quản lý mối quan hệ với nhân viên, nhà cung cấp, khách hàng và cộng đồng nơi doanh nghiệp hoạt động. Các khía cạnh bao gồm điều kiện lao động, sức khỏe và an toàn, quyền con người, đa dạng và hòa nhập, quan hệ cộng đồng, an toàn sản phẩm.
• Quản trị (Governance – G): Đề cập đến hệ thống lãnh đạo, quản lý và kiểm soát của doanh nghiệp. Bao gồm cấu trúc hội đồng quản trị, đạo đức kinh doanh, minh bạch thông tin, quyền cổ đông, chính sách chống tham nhũng và kiểm soát nội bộ.

Tầm quan trọng của báo cáo ESG đối với doanh nghiệp Việt Nam

Trong nhiều năm qua, Việt Nam đã chứng kiến sự chuyển dịch mạnh mẽ trong nhận thức về phát triển bền vững. Các doanh nghiệp tại Việt Nam ngày càng nhận ra rằng việc công bố thông tin ESG không chỉ là tuân thủ quy định mà còn mang lại những lợi ích chiến lược:

• Nâng cao uy tín và danh tiếng: Doanh nghiệp có báo cáo ESG minh bạch và hiệu quả thường được đánh giá cao hơn bởi các bên liên quan, bao gồm nhà đầu tư, khách hàng, đối tác và cộng đồng.
• Thu hút đầu tư: Các quỹ đầu tư bền vững và các nhà đầu tư có trách nhiệm đang ngày càng ưu tiên các công ty có thành tích ESG tốt. Báo cáo ESG giúp doanh nghiệp tiếp cận nguồn vốn dễ dàng hơn.
• Quản lý rủi ro hiệu quả: Việc đánh giá và báo cáo các yếu tố ESG giúp doanh nghiệp nhận diện sớm các rủi ro tiềm ẩn về môi trường, xã hội và quản trị, từ đó có biện pháp phòng ngừa và ứng phó kịp thời.
• Tăng cường sự gắn kết của nhân viên: Nhân viên ngày càng mong muốn làm việc cho các công ty có mục đích và giá trị rõ ràng. Một báo cáo ESG mạnh mẽ có thể thúc đẩy tinh thần làm việc và sự trung thành của nhân viên.
• Cải thiện hiệu quả hoạt động: Thường thì, việc tập trung vào các yếu tố ESG sẽ dẫn đến việc sử dụng tài nguyên hiệu quả hơn, giảm lãng phí, tối ưu hóa quy trình và đổi mới sáng tạo, từ đó cải thiện lợi nhuận.
• Đáp ứng yêu cầu pháp lý và thị trường quốc tế: Nhiều quốc gia và khu vực đã có các quy định về báo cáo ESG. Việc chuẩn bị sớm giúp doanh nghiệp Việt Nam dễ dàng thâm nhập và cạnh tranh trên thị trường quốc tế.

Tại sao cần thực hiện báo cáo ESG? (Why Conduct ESG Reporting?)

Việc thực hiện báo cáo ESG không chỉ là xu hướng mà còn là một yêu cầu tất yếu cho sự phát triển bền vững của doanh nghiệp trong dài hạn. Dưới đây là những lý do chính:

1. Đáp ứng kỳ vọng của các nhà đầu tư

Các nhà đầu tư hiện nay, đặc biệt là các quỹ đầu tư lớn và các tổ chức tài chính quốc tế, ngày càng xem xét kỹ lưỡng các yếu tố ESG khi đưa ra quyết định đầu tư. Họ tin rằng các công ty có hoạt động ESG tốt sẽ có khả năng quản lý rủi ro tốt hơn, đổi mới sáng tạo và mang lại lợi nhuận bền vững trong tương lai.

• Ví dụ: Theo BlackRock, một trong những công ty quản lý tài sản lớn nhất thế giới, biến đổi khí hậu và các yếu tố ESG khác có thể ảnh hưởng đến danh mục đầu tư của họ. Họ đã cam kết sẽ chủ động tương tác với các công ty về các vấn đề này.

2. Xây dựng lòng tin với khách hàng và đối tác

Người tiêu dùng ngày càng quan tâm đến nguồn gốc sản phẩm, quy trình sản xuất và tác động xã hội của các thương hiệu. Một báo cáo ESG minh bạch giúp doanh nghiệp chứng minh cam kết của mình đối với các giá trị đạo đức và bền vững, từ đó xây dựng lòng tin và sự trung thành của khách hàng.

• Ví dụ: Các thương hiệu thời trang nhanh đang đối mặt với áp lực ngày càng tăng về việc cải thiện điều kiện lao động và giảm tác động môi trường. Các báo cáo về chuỗi cung ứng bền vững trở nên quan trọng.

3. Tăng cường khả năng cạnh tranh

Trong một thị trường ngày càng cạnh tranh, việc sở hữu một hồ sơ ESG mạnh mẽ có thể tạo ra sự khác biệt. Nó không chỉ giúp thu hút nguồn vốn mà còn tạo lợi thế cạnh tranh trong việc thu hút nhân tài, ký kết các hợp đồng béo bở và xây dựng mối quan hệ đối tác chiến lược.

4. Quản lý rủi ro và tuân thủ pháp luật

Các quy định về môi trường, lao động và quản trị ngày càng chặt chẽ trên toàn cầu. Việc báo cáo ESG giúp doanh nghiệp chủ động xác định và quản lý các rủi ro liên quan, đảm bảo tuân thủ các quy định pháp luật hiện hành và tránh các hình phạt tiềm ẩn.

• Liên kết tham khảo: Quy định về Báo cáo ESG tại Việt Nam (Lưu ý: Đường dẫn này có thể thay đổi, vui lòng tìm kiếm các thông báo mới nhất từ Bộ Tài nguyên và Môi trường hoặc các cơ quan liên quan).

5. Thúc đẩy đổi mới và hiệu quả hoạt động

Quá trình thu thập dữ liệu và phân tích cho báo cáo ESG thường đòi hỏi doanh nghiệp phải xem xét lại các quy trình hoạt động, tiêu thụ năng lượng, quản lý chất thải, và tương tác với cộng đồng. Điều này có thể dẫn đến những phát hiện bất ngờ và cơ hội để cải thiện hiệu quả, giảm chi phí và thúc đẩy đổi mới sáng tạo.

• Ví dụ: Một doanh nghiệp nhận ra lãng phí nước đáng kể trong quy trình sản xuất có thể tìm cách đầu tư vào công nghệ tái sử dụng nước, vừa tiết kiệm chi phí vừa giảm tác động môi trường.

Cách thức lập báo cáo ESG chi tiết (How to Prepare an ESG Report in Detail)

Việc lập báo cáo ESG đòi hỏi một quy trình có hệ thống, bao gồm nhiều bước quan trọng. Dưới đây là hướng dẫn chi tiết:

Bước 1: Xác định mục tiêu và phạm vi báo cáo

Trước tiên, doanh nghiệp cần làm rõ lý do tại sao lại thực hiện báo cáo ESG. Mục tiêu có thể là đáp ứng yêu cầu của nhà đầu tư, nâng cao nhận diện thương hiệu, hay cải thiện hiệu quả hoạt động. Sau đó, xác định phạm vi của báo cáo: báo cáo này áp dụng cho toàn bộ tập đoàn hay chỉ một số đơn vị, chi nhánh, và những chỉ số ESG nào là quan trọng nhất đối với ngành nghề kinh doanh của mình.

Bước 2: Thành lập đội ngũ phụ trách

Việc lập báo cáo ESG là một nỗ lực đa bộ phận. Doanh nghiệp cần thành lập một đội ngũ gồm các thành viên từ các phòng ban khác nhau như Kế toán, Tài chính, Nhân sự, Vận hành, Pháp chế, Tiếp thị, và Phát triển bền vững (nếu có). Một người quản lý dự án hoặc một trưởng nhóm có kinh nghiệm là cần thiết để điều phối công việc.

Bước 3: Lựa chọn khuôn khổ báo cáo ESG phù hợp

Có nhiều khuôn khổ và tiêu chuẩn báo cáo ESG khác nhau trên thế giới. Doanh nghiệp cần lựa chọn khuôn khổ phù hợp nhất với ngành nghề, quy mô và các yêu cầu của các bên liên quan. Một số khuôn khổ phổ biến bao gồm:

• Global Reporting Initiative (GRI): Là tiêu chuẩn được sử dụng rộng rãi nhất trên thế giới, cung cấp các nguyên tắc và chỉ số chi tiết cho việc báo cáo về các khía cạnh kinh tế, môi trường và xã hội.

• Sustainability Accounting Standards Board (SASB): Tập trung vào các yếu tố ESG có ảnh hưởng tài chính trực tiếp đến hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp trong các ngành cụ thể.

• Task Force on Climate-related Financial Disclosures (TCFD): Hướng dẫn doanh nghiệp công bố thông tin liên quan đến rủi ro và cơ hội tài chính liên quan đến biến đổi khí hậu.

• UN Sustainable Development Goals (SDGs): Mặc dù không phải là một khuôn khổ báo cáo trực tiếp, các mục tiêu phát triển bền vững của Liên Hợp Quốc có thể được sử dụng để định hướng và liên kết các nỗ lực báo cáo ESG của doanh nghiệp.

• Ví dụ về GRI: Bạn có thể tham khảo cách các công ty lớn áp dụng GRI trong báo cáo của họ để hiểu rõ hơn về cấu trúc và nội dung.

Bước 4: Thu thập dữ liệu và đánh giá mức độ trọng yếu

Đây là bước quan trọng và tốn nhiều công sức nhất. Doanh nghiệp cần xác định các chỉ số ESG trọng yếu cần thu thập, thu thập dữ liệu liên quan từ các nguồn nội bộ và bên ngoài, và đảm bảo tính chính xác, đầy đủ của dữ liệu. Việc đánh giá mức độ trọng yếu giúp xác định những vấn đề ESG nào có ảnh hưởng lớn nhất đến doanh nghiệp và các bên liên quan.

• Phân loại dữ liệu:

  • Môi trường: Lượng phát thải khí nhà kính (GHG), mức tiêu thụ năng lượng, lượng nước sử dụng, lượng chất thải (tái chế, xử lý), các sự cố môi trường.
  • Xã hội: Tỷ lệ nhân viên (theo giới tính, độ tuổi), tỷ lệ nghỉ việc, số giờ đào tạo, chỉ số hài lòng của nhân viên, số vụ tai nạn lao động, chi tiêu cho hoạt động cộng đồng, dữ liệu về sự đa dạng và hòa nhập.
  • Quản trị: Cơ cấu hội đồng quản trị, tỷ lệ phụ nữ trong ban lãnh đạo, chính sách về đạo đức kinh doanh, các vụ vi phạm pháp luật (nếu có), dữ liệu về an ninh mạng và bảo vệ dữ liệu.

• Công cụ hỗ trợ: Để quản lý hiệu quả dữ liệu ESG, các giải pháp phần mềm như Ebiz có thể cung cấp các module chuyên biệt giúp doanh nghiệp tự động hóa việc thu thập, theo dõi và báo cáo các chỉ số ESG. Tìm hiểu thêm về giải pháp Ebiz

Bước 5: Phân tích dữ liệu và đánh giá hiệu quả

Sau khi thu thập dữ liệu, doanh nghiệp cần phân tích để đánh giá hiệu quả hoạt động ESG của mình so với các mục tiêu đã đề ra và so với các tiêu chuẩn ngành. Việc phân tích này giúp xác định các điểm mạnh, điểm yếu, và các lĩnh vực cần cải thiện.

Bước 6: Soạn thảo báo cáo

Dựa trên dữ liệu đã phân tích và khuôn khổ báo cáo đã chọn, doanh nghiệp tiến hành soạn thảo nội dung báo cáo. Báo cáo cần có cấu trúc rõ ràng, ngôn ngữ dễ hiểu, cung cấp thông tin minh bạch và cân bằng giữa thành tựu và thách thức.

• Cấu trúc báo cáo mẫu:
  • Lời giới thiệu của Ban Lãnh đạo.
  • Tầm nhìn, chiến lược ESG của công ty.
  • Đánh giá mức độ trọng yếu.
  • Các phần chi tiết về Môi trường (E), Xã hội (S), Quản trị (G).
  • Mục tiêu và cam kết tương lai.
  • Phụ lục (thông tin chi tiết về dữ liệu, chỉ số).

Bước 7: Thẩm định và công bố báo cáo

Để tăng cường độ tin cậy, doanh nghiệp có thể xem xét việc thẩm định báo cáo ESG bởi một bên thứ ba độc lập. Sau đó, báo cáo được công bố rộng rãi trên website của công ty, các kênh truyền thông và các nền tảng phù hợp khác.

• Liên kết tham khảo: Hướng dẫn báo cáo bền vững của GRI

Bước 8: Truyền thông về báo cáo ESG

Việc công bố báo cáo chỉ là bước đầu. Doanh nghiệp cần chủ động truyền thông về những nỗ lực và kết quả ESG của mình đến các bên liên quan để tối đa hóa tác động và xây dựng hình ảnh thương hiệu.

Các yếu tố cần lưu ý khi lập báo cáo ESG

Để báo cáo ESG thực sự hiệu quả và có giá trị, doanh nghiệp cần chú trọng các khía cạnh sau:

1. Tính minh bạch và chính xác

Đây là yếu tố tiên quyết. Mọi thông tin được đưa vào báo cáo phải dựa trên dữ liệu thực tế, được kiểm chứng và có nguồn gốc rõ ràng. Sự thiếu minh bạch có thể gây tổn hại nghiêm trọng đến uy tín của doanh nghiệp.

2. Liên quan đến chiến lược kinh doanh

Báo cáo ESG không nên là một tài liệu riêng lẻ mà cần được tích hợp chặt chẽ với chiến lược kinh doanh tổng thể của doanh nghiệp. Các mục tiêu ESG cần phản ánh mục tiêu kinh doanh và ngược lại, giúp doanh nghiệp tạo ra giá trị chung.

3. Lắng nghe ý kiến các bên liên quan

Doanh nghiệp cần chủ động tìm hiểu và lắng nghe những mối quan tâm, kỳ vọng của các bên liên quan (nhân viên, khách hàng, nhà đầu tư, cộng đồng, cơ quan quản lý). Điều này giúp xác định các vấn đề ESG trọng yếu và định hướng nội dung báo cáo phù hợp.

4. Sử dụng công nghệ hỗ trợ

Việc thu thập, quản lý và phân tích dữ liệu ESG có thể phức tạp và tốn thời gian. Các giải pháp phần mềm chuyên dụng như Ebiz có thể giúp doanh nghiệp chuẩn hóa quy trình, tự động hóa việc thu thập dữ liệu, theo dõi tiến độ và tạo báo cáo nhanh chóng, chính xác. Xem ngay các giải pháp Ebiz

5. Cam kết và hành động thực tế

Một báo cáo ESG chỉ có giá trị khi đi kèm với những cam kết mạnh mẽ và hành động cụ thể từ phía doanh nghiệp. Doanh nghiệp cần đặt ra các mục tiêu rõ ràng, có thể đo lường được và thực hiện các biện pháp để đạt được những mục tiêu đó.

Các chỉ số ESG quan trọng cần theo dõi (Key ESG Metrics to Monitor)

Việc lựa chọn chỉ số phụ thuộc vào ngành nghề và mô hình kinh doanh, tuy nhiên, dưới đây là một số chỉ số phổ biến và quan trọng mà các doanh nghiệp thường theo dõi:

Chỉ số Môi trường (Environmental Metrics)

• Phát thải khí nhà kính (GHG Emissions): Bao gồm phát thải trực tiếp (Scope 1), gián tiếp từ năng lượng mua vào (Scope 2), và các phát thải khác (Scope 3).
• Tiêu thụ năng lượng: Tổng lượng năng lượng tiêu thụ, tỷ lệ sử dụng năng lượng tái tạo.
• Quản lý nước: Lượng nước tiêu thụ, lượng nước thải, tỷ lệ tái sử dụng nước.
• Quản lý chất thải: Khối lượng chất thải phát sinh, tỷ lệ chất thải được tái chế, tái sử dụng, hoặc xử lý theo quy định.
• Ô nhiễm: Các loại ô nhiễm (không khí, nước, đất) và các biện pháp kiểm soát.

Chỉ số Xã hội (Social Metrics)

• Nhân sự: Tỷ lệ nhân viên theo giới tính, độ tuổi, quốc tịch; tỷ lệ nghỉ việc; số giờ đào tạo cho mỗi nhân viên; mức độ hài lòng của nhân viên.
• Sức khỏe và an toàn lao động: Số vụ tai nạn lao động, số ngày nghỉ do tai nạn, các biện pháp phòng ngừa.
• Nhân quyền và lao động: Chính sách về lao động trẻ em, lao động cưỡng bức, tự do hiệp hội, đàm phán tập thể.
• Quan hệ cộng đồng: Tổng chi phí đóng góp cho cộng đồng, các dự án hỗ trợ xã hội.
• Đa dạng và hòa nhập: Chính sách và chương trình thúc đẩy đa dạng giới, sắc tộc, tuổi tác trong lực lượng lao động và ban lãnh đạo.

Chỉ số Quản trị (Governance Metrics)

• Cấu trúc hội đồng quản trị: Số lượng thành viên, độc lập, nhiệm kỳ, vai trò trong các ủy ban.
• Lương thưởng: Chính sách trả lương cho ban lãnh đạo và nhân viên.
• Quyền cổ đông: Các biện pháp bảo vệ quyền lợi của cổ đông thiểu số.
• Đạo đức kinh doanh: Chính sách chống tham nhũng, hối lộ, và các hành vi phi đạo đức khác.
• Minh bạch thông tin: Các biện pháp đảm bảo tính minh bạch và kịp thời trong công bố thông tin.

Lợi ích vượt trội khi áp dụng Ebiz cho báo cáo ESG

Trong quá trình lập và quản lý dữ liệu ESG, việc sử dụng công cụ phù hợp sẽ giúp doanh nghiệp tiết kiệm thời gian, công sức và nâng cao độ chính xác. Giải pháp Ebiz cung cấp các tính năng hỗ trợ đắc lực cho doanh nghiệp:

• Tự động hóa thu thập dữ liệu: Ebiz giúp kết nối và thu thập dữ liệu từ nhiều nguồn khác nhau, giảm thiểu sai sót do nhập liệu thủ công.
• Quản lý tập trung: Toàn bộ dữ liệu ESG được lưu trữ và quản lý trên một nền tảng duy nhất, dễ dàng truy cập và theo dõi.
• Phân tích và báo cáo: Ebiz cung cấp các công cụ phân tích mạnh mẽ và khả năng tạo báo cáo theo các tiêu chuẩn quốc tế (như GRI), giúp doanh nghiệp đánh giá hiệu quả và công bố thông tin một cách chuyên nghiệp.
• Theo dõi mục tiêu: Doanh nghiệp có thể thiết lập và theo dõi tiến độ đạt được các mục tiêu ESG đã đề ra.

Nâng tầm hoạt động với giải pháp Ebiz

Việc áp dụng Ebiz không chỉ giúp doanh nghiệp đáp ứng các yêu cầu báo cáo ESG mà còn góp phần nâng cao hiệu quả quản trị, tối ưu hóa quy trình hoạt động và xây dựng hình ảnh doanh nghiệp bền vững, có trách nhiệm.

Kết luận

Báo cáo ESG không còn là một tùy chọn mà đã trở thành một yêu cầu chiến lược đối với các doanh nghiệp muốn tồn tại và phát triển bền vững trong tương lai. Bằng cách hiểu rõ tầm quan trọng, quy trình thực hiện và áp dụng các công cụ hỗ trợ như Ebiz, doanh nghiệp Việt Nam có thể chủ động đối mặt với những thách thức, nắm bắt cơ hội và xây dựng một tương lai tốt đẹp hơn cho chính mình và cho cộng đồng.

Hãy bắt đầu hành trình báo cáo ESG của bạn ngay hôm nay để tạo lợi thế cạnh tranh và đóng góp vào sự phát triển bền vững của đất nước.

---

Để được tư vấn và trải nghiệm các giải pháp quản lý doanh nghiệp toàn diện, hãy ghé thăm cửa hàng của Ebiz tại https://www.phanmempos.com/cua-hang.

Từ khóa liên quan

Báo cáo ESG, báo cáo bền vững, tiêu chuẩn ESG, môi trường xã hội quản trị, cách lập báo cáo ESG, lợi ích báo cáo ESG, chỉ số ESG, quản trị doanh nghiệp, phát triển bền vững, GRI, SASB, TCFD, ESG Việt Nam, Ebiz ESG, phần mềm quản lý ESG, báo cáo tài chính bền vững.