Kinh tế Người Ảnh Hưởng Việt Nam: Thực Trạng, Cơ Hội và Thách Thức

Thực trạng nền kinh tế người ảnh hưởng tại Việt Nam: Một bức tranh toàn cảnh

Trong những năm gần đây, thuật ngữ “người ảnh hưởng” (influencer) đã trở nên quen thuộc và ngày càng khẳng định vị thế quan trọng trong bức tranh kinh tế số tại Việt Nam. Nền kinh tế người ảnh hưởng, hay còn gọi là influencer economy, là một hệ sinh thái năng động, nơi các cá nhân có sức ảnh hưởng trên các nền tảng mạng xã hội xây dựng cộng đồng, tạo dựng uy tín và hợp tác với các thương hiệu để quảng bá sản phẩm, dịch vụ. Đây không chỉ là một xu hướng nhất thời mà đã thực sự trở thành một ngành kinh tế mới, mang lại nhiều cơ hội nhưng cũng không ít thách thức.

1. Người ảnh hưởng là ai?

Người ảnh hưởng là những cá nhân sở hữu lượng người theo dõi đáng kể trên các nền tảng trực tuyến như Facebook, Instagram, TikTok, YouTube, v.v. Họ có khả năng tác động đến quyết định mua sắm, hành vi và nhận thức của cộng đồng mạng thông qua nội dung mà họ tạo ra và chia sẻ. Người ảnh hưởng có thể phân loại theo nhiều tiêu chí khác nhau:

• Theo quy mô người theo dõi: Nano-influencers (dưới 10.000 người theo dõi), Micro-influencers (10.000 – 100.000 người theo dõi), Macro-influencers (100.000 – 1 triệu người theo dõi), Mega-influencers (trên 1 triệu người theo dõi).
• Theo lĩnh vực chuyên môn: Thời trang, làm đẹp, ẩm thực, du lịch, công nghệ, tài chính, sức khỏe, giáo dục, v.v.
• Theo nền tảng hoạt động: TikToker, YouTuber, Vlogger, Blogger, Facebooker, v.v.

2. Thực trạng nền kinh tế người ảnh hưởng tại Việt Nam

Việt Nam đang chứng kiến sự phát triển mạnh mẽ của influencer economy, được thúc đẩy bởi:

• Tỷ lệ sử dụng Internet và mạng xã hội cao: Theo báo cáo của Statista, Việt Nam có hơn 70 triệu người dùng Internet và tỷ lệ sử dụng mạng xã hội thuộc top đầu khu vực Đông Nam Á. Điều này tạo ra một môi trường thuận lợi cho người ảnh hưởng tiếp cận và tương tác với khán giả mục tiêu.
• Sự gia tăng của các nền tảng mạng xã hội mới: Đặc biệt là TikTok, đã tạo ra một làn sóng người ảnh hưởng mới với khả năng lan tỏa nội dung nhanh chóng và hiệu quả.
• Nhu cầu về nội dung chân thực và đáng tin cậy: Người tiêu dùng ngày càng có xu hướng tin tưởng vào những lời khuyên và đánh giá từ những người họ theo dõi hơn là quảng cáo truyền thống.
• Sự đầu tư của các thương hiệu: Các doanh nghiệp nhận thấy tiềm năng lớn trong việc hợp tác với người ảnh hưởng để tiếp cận khách hàng mục tiêu, xây dựng nhận diện thương hiệu và thúc đẩy doanh số bán hàng. Các chiến dịch marketing thông qua người ảnh hưởng ngày càng trở nên phổ biến và đa dạng.

2.1. Quy mô thị trường và tốc độ tăng trưởng

Mặc dù chưa có số liệu chính thức về quy mô tuyệt đối của influencer economy tại Việt Nam, nhưng các chuyên gia ước tính đây là một thị trường trị giá hàng trăm triệu đô la Mỹ và có tốc độ tăng trưởng ấn tượng. Các ngành hàng chi tiêu mạnh cho marketing người ảnh hưởng bao gồm mỹ phẩm, thời trang, thực phẩm và đồ uống, công nghệ, và dịch vụ tài chính.

2.2. Các nền tảng phổ biến

Các nền tảng mạng xã hội chính mà người ảnh hưởng hoạt động tại Việt Nam bao gồm:

• Facebook: Vẫn là nền tảng phổ biến nhất với khả năng tạo nhóm cộng đồng, livestream bán hàng và chia sẻ nội dung đa dạng.
• YouTube: Nơi sản sinh ra nhiều YouTuber với nội dung chuyên sâu, review sản phẩm và vlog cuộc sống.
• Instagram: Đặc biệt mạnh về mảng thời trang, làm đẹp, du lịch với hình ảnh đẹp và câu chuyện hấp dẫn.
• TikTok: Nền tảng bùng nổ với các video ngắn, sáng tạo, thu hút giới trẻ và tạo ra những xu hướng lan tỏa nhanh chóng.

Ngoài ra, các nền tảng như Zalo, Shopee, Lazada cũng đang tích hợp các tính năng cho phép người bán và người ảnh hưởng tương tác, bán hàng trực tiếp.

2.3. Các loại hình hợp tác

Các thương hiệu và người ảnh hưởng hợp tác với nhau thông qua nhiều hình thức:

• Sponsored Content (Nội dung được tài trợ): Thương hiệu trả tiền để người ảnh hưởng tạo ra nội dung quảng bá sản phẩm/dịch vụ.
• Affiliate Marketing (Tiếp thị liên kết): Người ảnh hưởng nhận hoa hồng dựa trên doanh số bán hàng được tạo ra từ liên kết giới thiệu của họ.
• Product Gifting (Tặng sản phẩm): Thương hiệu gửi sản phẩm miễn phí cho người ảnh hưởng để họ trải nghiệm và đánh giá.
• Brand Ambassadorship (Đại sứ thương hiệu): Hợp tác dài hạn, người ảnh hưởng trở thành gương mặt đại diện cho thương hiệu.
• Event Participation (Tham gia sự kiện): Người ảnh hưởng tham dự các buổi ra mắt sản phẩm, workshop, hoặc sự kiện của thương hiệu.

3. Cơ hội trong nền kinh tế người ảnh hưởng

Nền kinh tế người ảnh hưởng mở ra nhiều cơ hội hấp dẫn:

• Cơ hội nghề nghiệp mới: Trở thành người ảnh hưởng chuyên nghiệp là một con đường sự nghiệp đầy tiềm năng, mang lại thu nhập cao và sự nổi tiếng.
• Tiếp cận khách hàng mục tiêu hiệu quả: Đối với doanh nghiệp, hợp tác với người ảnh hưởng giúp tiếp cận đúng đối tượng khách hàng, tăng cường nhận diện thương hiệu và thúc đẩy doanh số.
• Tăng cường sự tương tác và xây dựng cộng đồng: Người ảnh hưởng có khả năng xây dựng mối quan hệ chân thành với khán giả, tạo ra cộng đồng trung thành và tương tác cao.
• Thúc đẩy sự sáng tạo nội dung: Lĩnh vực này khuyến khích sự sáng tạo, đổi mới trong cách thức truyền tải thông điệp và quảng bá sản phẩm.
• Phát triển các ngành công nghiệp phụ trợ: Sự phát triển của influencer economy cũng kéo theo sự phát triển của các dịch vụ liên quan như agency quản lý người ảnh hưởng, nền tảng kết nối thương hiệu và người ảnh hưởng, dịch vụ sản xuất nội dung.

4. Thách thức và những vấn đề cần quan tâm

Bên cạnh những cơ hội, nền kinh tế người ảnh hưởng tại Việt Nam cũng đối mặt với không ít thách thức:

• Tính minh bạch và đạo đức nghề nghiệp: Việc quảng cáo không rõ ràng, thổi phồng công dụng sản phẩm, hoặc thiếu sự minh bạch trong các mối quan hệ tài trợ là những vấn đề nhức nhối. Người tiêu dùng ngày càng đòi hỏi sự chân thực và minh bạch hơn.
• Sự bão hòa và cạnh tranh gay gắt: Số lượng người ảnh hưởng gia tăng nhanh chóng dẫn đến sự cạnh tranh khốc liệt, đòi hỏi mỗi cá nhân phải có chiến lược nội dung độc đáo và giá trị riêng để nổi bật.
• Đo lường hiệu quả ROI: Việc đo lường chính xác hiệu quả của các chiến dịch marketing người ảnh hưởng vẫn là một bài toán khó đối với nhiều doanh nghiệp.
• Kiểm soát chất lượng nội dung: Không phải tất cả nội dung được tạo ra đều chất lượng hoặc phù hợp với định vị thương hiệu.
• Quy định pháp lý chưa đầy đủ: Khung pháp lý cho hoạt động quảng cáo của người ảnh hưởng còn chưa rõ ràng, dễ dẫn đến những vi phạm không đáng có.
• Tác động tiêu cực đến người theo dõi: Một số người ảnh hưởng có thể lan truyền những thông điệp tiêu cực, hoặc tạo ra áp lực về lối sống, ngoại hình không thực tế cho người xem, đặc biệt là giới trẻ.

5. Các yếu tố để thành công trong lĩnh vực người ảnh hưởng

Để thành công và phát triển bền vững trong nền kinh tế người ảnh hưởng, các cá nhân và thương hiệu cần lưu ý:

• Xây dựng nội dung chất lượng và giá trị: Tập trung vào việc tạo ra nội dung hữu ích, giải trí, hoặc truyền cảm hứng, đáp ứng nhu cầu và sở thích của khán giả mục tiêu.
• Xây dựng cộng đồng trung thành: Tương tác thường xuyên, lắng nghe phản hồi và xây dựng mối quan hệ chân thành với người theo dõi là yếu tố then chốt.
• Chuyên nghiệp hóa hoạt động: Hiểu rõ về thị trường, xây dựng chiến lược nội dung, kế hoạch kinh doanh và kỹ năng đàm phán là rất quan trọng.
• Đảm bảo tính minh bạch và đạo đức: Luôn trung thực với khán giả về các mối quan hệ tài trợ và chỉ quảng bá những sản phẩm/dịch vụ mà bạn thực sự tin tưởng.
• Liên tục học hỏi và thích ứng: Thị trường mạng xã hội thay đổi nhanh chóng, do đó, việc cập nhật xu hướng, công nghệ mới và điều chỉnh chiến lược là điều cần thiết.
• Hợp tác với các nền tảng và công cụ hỗ trợ: Sử dụng các nền tảng quản lý mạng xã hội, công cụ phân tích dữ liệu, hoặc các agency uy tín có thể giúp tối ưu hóa hiệu quả hoạt động.

Đối với các doanh nghiệp, việc lựa chọn đúng người ảnh hưởng phù hợp với giá trị thương hiệu và mục tiêu chiến dịch là yếu tố then chốt. Các nền tảng quản lý quan hệ khách hàng và bán hàng như phần mềm bán hàng online có thể hỗ trợ doanh nghiệp quản lý các chiến dịch marketing hiệu quả hơn.

6. Tương lai của kinh tế người ảnh hưởng tại Việt Nam

Nền kinh tế người ảnh hưởng tại Việt Nam được dự báo sẽ tiếp tục phát triển mạnh mẽ trong tương lai. Xu hướng cá nhân hóa nội dung, sự lên ngôi của video ngắn và livestream, cùng với sự phát triển của thương mại điện tử sẽ tiếp tục định hình lĩnh vực này.

Các thương hiệu sẽ ngày càng tìm kiếm những người ảnh hưởng có sự kết nối sâu sắc với cộng đồng nhỏ (micro và nano-influencers) thay vì chỉ tập trung vào những người nổi tiếng có lượng fan khổng lồ nhưng khả năng tương tác thấp. Tính xác thực, sự chuyên nghiệp và khả năng tạo ra giá trị bền vững sẽ là những yếu tố quyết định sự thành công.

Để tìm hiểu thêm về các công cụ hỗ trợ kinh doanh trực tuyến, bạn có thể tham khảo tại Cửa hàng của Pos Ebiz, nơi cung cấp các giải pháp phần mềm quản lý bán hàng hiệu quả.

Ví dụ về các chiến dịch thành công:

• Chiến dịch của Shopee: Shopee thường xuyên hợp tác với các KOLs (Key Opinion Leaders) và người ảnh hưởng trên các nền tảng để quảng bá các chương trình khuyến mãi, sự kiện mua sắm lớn như Shopee Live, Shopee Sale. Ví dụ, sự kiện Shopee 11.11 hay 12.12 luôn có sự góp mặt của nhiều người nổi tiếng và người ảnh hưởng để lan tỏa thông tin.
• Chiến dịch của các thương hiệu mỹ phẩm: Các thương hiệu như Maybelline, Innisfree,laneige,… thường xuyên làm việc với các beauty blogger và vlogger để review sản phẩm mới, hướng dẫn trang điểm, hoặc tổ chức các buổi livestream chia sẻ bí quyết làm đẹp. Ví dụ, bạn có thể tham khảo các bài review trên kênh YouTube của các beauty blogger nổi tiếng như Chloe Nguyễn, Trinh Phạm.
• Chiến dịch của các thương hiệu F&B: Các chuỗi nhà hàng, quán cà phê cũng tích cực mời các food blogger, reviewer ẩm thực để trải nghiệm và đánh giá món ăn, không gian quán. Điều này giúp thu hút khách hàng mới, đặc biệt là giới trẻ.

Kết luận

Nền kinh tế người ảnh hưởng tại Việt Nam đang trong giai đoạn phát triển sôi động, mang lại nhiều cơ hội cho cả cá nhân lẫn doanh nghiệp. Tuy nhiên, để thành công trong lĩnh vực này, đòi hỏi sự đầu tư nghiêm túc vào chất lượng nội dung, xây dựng cộng đồng, duy trì tính minh bạch và đạo đức nghề nghiệp. Việc hiểu rõ thực trạng, cơ hội và thách thức sẽ giúp các bên liên quan định hướng chiến lược phù hợp để khai thác tối đa tiềm năng của influencer economy.